Początki działalności związkowej

Historia nauczycielskiego ruch związkowego sięga roku 1905, kiedy to w pażdzierniku odbył się tajny zjazd nauczycieli ludowych z zaboru rosyjskiego w Pilaszkowie k. Łowicza. Powstał wtedy Związek Nauczycieli Ludowych. W grudniu tego roku utworzono w Warszawie Polski Związek Nauczycielski oraz Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego. W tym samym miesiącu odbył się zjazd nauczycieli ludowych z terenu Galicji w Krakowie („Ankieta”), na którym proklamowano powstanie Krajowego Związku Nauczycielstwa Ludowego.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Związek zorganizował 4 kongresy pedagogiczne (w 1929r., 1931r., 1933r., 1939r.). Już w 1923 roku zagwarantowano nauczycielom takie uprawnienia jak:

• 50% zniżki przy przejazdach kolejowych;
• wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe;
• zwrot kosztów przy przeniesieniach;
• prawo do urlopu w czasie ferii.

W czasie okupcji ZNP działający na konspiracji jako Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) – we współpracy z Departamentem Oświaty i Kultury Delegatury Rządu na Kraj – organizował i prowadził tajne nauczanie. Działalność ZNP na terenie całego kraju wznowiono w lutym 1945r. Praca związkowa w Polsce Ludowej nie była łatwa. Duży wpływ na charakter Związku miały wymogi ideologiczne stawiane przez ówczesne władze, a także prowadzona polityka kadrowa i oświatowa. Jednakże Związek podejmował działania wynikające z jego założeń statutowych i tradycji jego działalności. Tak więc Związek:

• brał czynny udział w odbudowie szkolnictwa;
• rozwijał szeroką działalność kulturalną i socjalną;
• na terenie powiatów były inspirował i organizował życie kulturalne i towarzyskie;
• organizował wystawy, wspólne wyjazdy, imprezy artystyczne, wycieczki turystyczno-krajoznawcze, konferencje rejonowe;

W roku 1968 ZNP zrzeszał około 500 tysięcy członków, posiadał kilkadziesiąt obiektów wczasowo-leczniczych i domów nauczycielskich, wydawał 6 czasopism. W grudniu 1981r. w związku z wprowadzeniem stanu wojennego zawieszono działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego. 26 stycznia 1982r. została uchwalona przez Sejm PRL Ustawa
Karta Nauczyciela, która zastąpiła Kartę Praw i Obowiązków Nauczyciela. Objęci nią zostali wszyscy nauczyciele, od przedszkoli po szkoły wyższe.

• stworzony został jeden stan nauczycieli;
• ustanowiono Dzień Nauczyciela;
• zapewniono nauczycielom po 20 latach pracy Złoty Krzyż Zasługi, a profesorom wyższych uczelni – Order Odrodzenia Polski;
• wprowadzono fundusz socjalny;
• przyznano nauczycielom prawo do dodatkowej powierzchni mieszkalnej.

Reaktywowanie związku po stanie wojennym nastąpiło w 1983r., a pierwszym prezesem Zarządu Głównego ZNP został kol. Kazimierz Piłat. Obchody 1OO-lecia Związku Nauczycielstwa Polskiego odbyły się w 2005r.

Historia ZNP na Ziemi Żmigrodzkiej

Działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego na Ziemi Żmigrodzkiej była prowadzona równolegle z rozwojem powojennej oświaty na Ziemiach Odzyskanych, a najbardziej zaangażowani w tą działalność byli i są:

• kol. Czesław Mituniewicz
  - pierwszy kierownik szkoły w Żmigrodzie w roku 1945. Kierownik Szkoły Podstawowej w Żmigrodzie w latach 1952-56. Od 1956 do 1980 roku kierownik, a póĽniej dyrektor Szkoły Podstawowej w Bychowie. W latach 1970-1976 przewodniczący ogniska ZNP nr l w Zmigrodzie.
• kol. Ludwika Kołodziej
  - kierownik Szkoły Podstawowej w Powidzku w latach 1945-1974. Od roku 1955-1974 prezes ogniska ZNP w szkole nr 2 przy ul. Batorego. W latach 1966-1972 członek Zarządu Powiatowego ZNP w Miliczu.
• kol. Antoni Kąkol
  - nauczyciel od 1950 r. w Rudzie Żmigrodzkiej. W latach 1951-1958 kierownik szkoły w Osieku. W latach 1958-1961 kierownik szkoły w Żmigrodzie. W latach 1961-1986 kierownik, później dyrektor szkoły w Radziądzu. W latach 1966-1975 członek Zarządu Oddziału Powiatowego ZNP w Miliczu. Kierownik szkolenia Rejonowej Konferencji Pedagogicznej ogniska ZNP w szkole nr 2 przy ul. Batorego w latach 1960-1975. 1976-1980 Prezes Zarządu Oddziału ZNP w Żmigrodzie.
• kol. Bronisław Łopusiewicz
  - kierownik szkoły nr 1 w Żmigrodzie w latach 1962-1972. Członek Zarządu Oddziału Powiatowego ZNP w latach 1963-1966. Prezes ogniska ZNP w szkole nr 1 przy ul. Szkolnej w latach 1963-1972.
• kol. Stefan Urbaniak
  - kierownik Szkoły Podstawowej w Barkowie do roku 1975. W latach 1947-1949 członek Zarządu Oddziału Powiatowego ZNP w Miliczu. W latach 1963-1975 kierownik szkolenia Rejonowej Konferencji Pedagogicznej ogniska ZNP w szkole nr 1 przy ul. Szkolnej.
• kol. Mieczysław Bednarski
  - nauczyciel w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie w latach 1958-1992. Prezes ogniska ZNP dla nauczycieli w szkole przy ul. Szkolnej w latach 1972-1975.
• kol. Antonina Dudziak
  - nauczycielka od 1962 r. do 1995 r. w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie. W latach 1972-1975 zajmowała się działałnością kulturalno-oświatową. 1974-1987 skarbnik przy Zarządzie Oddziału ZNP w Żmigrodzie.
• kol. Barbara Gromczyńska
  - nauczycielka w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie w latach 1966-1994. W okresie 1972-1975 sekretarz ogniska ZNP w szkole przy ul. Szkolnej.
• kol. Julia Wysocka
  - kierownik szkoły od 1955 r. w Kaszycach, w Kędzi, następnie dyrektor szkoły w Barkowie. W kolejnych latach nauczycielka w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie do 1995 r. W latach 1980-1988 Prezes Oddziału ZNP w Żmigrodzie.
• kol. Władysław Kurgan
  - nauczyciel od 1932 r. na kresach wschodnich. Od 1945 r. nauczyciel w Radziądzu, Żmigródku i Żmigrodzie do 1967 r. Kierownik Szkoły Podstawowej w Żmigrodzie w latach 1956-1958. 1985-1990 pierwszy wybrany demokratycznie Przewodniczący Sekcji Emerytów i Rencistów.
• kol. Teresa Geldner
  - nauczycielka w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie. Prezes gminnej organizacji związkowej w latach 1988 – 1992.
• kol. Bronisława Dudziak – emerytowany pracownik administracji szkolnej, sekretarz Zarzadu Oddziału kilku kadencji.
• kol. Tadeusz Lenkiewicz
  - od roku 1962 nauczyciel w Szkole Podstawowej w Ostrowąsach. Od 1966 do 1995 roku nauczyciel w szkole w Radziądzu.  Prezes Oddziału ZNP w latach 1992-2002.
• kol. Roman Kałuża
  - od 1950 roku nauczyciel, kierownik szkoły w powiecie kępińskim, później sycowskim, a następnie w powiecie milickim – w Garbcach do 1989 r. 1966-1972 członek Zarządu Oddziału Powiatowego w Miliczu. 1972-1975 wiceprezes Zarządu Oddziału Powiatowego. 1976-1980 członek Zarządu Oddziału ZNP w Żmigrodzie. Od 1990 do 2010 r. Przewodniczący Sekcji Emerytów i Rencistów.
• kol. Maria Cieśla
  - nauczycielka w Szkole Podstawowej w Żmigrodzie od roku 1969 do roku 2002. Członek Zarządu Oddziału w latach 1990-2002. Prezes Oddziału ZNP w latach 2002 – 2010. Aktualnie pełni funkcję przewodniczącej Sekcji Emerytów i Rencistów.